Massage bij kinderen

Podcast tekstversie

Waarom is massage bij kinderen een goed idee?

Je luistert naar de massage podcast. Mijn naam is Erik Zoomers en in deze podcast ga ik op zoek naar antwoorden op de vraag “Waarom is massage een goed idee?”. In deze aflevering massage bij kinderen. Ik ben te gast bij Miriam Schoonderbeek en sinds 2008 heeft ze haar eigen praktijk voor massagetherapie in Hooglanderveen. Na haar opleiding aan de Holos Academie heeft Miriam zich verder gespecialiseerd in de voetreflexologie en richt ze zich met haar behandelingen onder andere op kinderen. En daar gaat deze massage podcast over.

Miriam, dank je dat ik hier te gast mag zijn.
Graag gedaan. Fijn dat je er bent.

Laten we beginnen met de hoofdvraag “Waarom is massage bij kinderen een goed idee?”.
Waarom is dat een goed idee. We leven in een drukke maatschappij en kinderen vangen prikkels en zijn niet altijd in staat om die prikkels weer af te voeren. Massage kan daarbij helpen zodat ze weer wat rustiger zijn. Met name kinderen die veel onrust in hun hoofd ervaren. Dat kan komen door drukte in de klas. Misschien kinderen met ADHD.

Die raken vol en massage kan helpen om je hoofd weer wat leeg te maken. Daarnaast als je het hele lichaam aanraakt dan voel je ook letterlijk, tot waar ben ik. Tot waar loopt mijn huid. Kinderen weten dat lang niet altijd. Volwassenen misschien ook niet. Maar waarom zou je niet als kind al beginnen met je te laten masseren. In plaats van wachten totdat je een dweil bent als volwassene. Je kunt als kind ook heel veel dingen alvast oppakken, meenemen en leren. Eigenlijk is het aanraken gewoon een eerste levensbehoefte.

Geldt dit voor alle kinderen of specifiek voor kinderen met ADHD of misschien kinderen met autisme of valt het daar sneller op.
Aanraken kan natuurlijk altijd. Iedereen vindt het fijn om aangeraakt te worden. Bij mij in de praktijk dan vooral de kinderen die ergens tegen de lamp zijn gelopen. Zolang het allemaal goed gaat is er niks aan de hand. Maar zodra ouders merken, mijn kind heeft een ontzettend kort lontje of slaapt heel slecht. Kan dat een reden zijn om de telefoon te pakken en een afspraak te maken.

Massage bij kinderen is de lijfelijke aanvulling op de gesprekken met de kinderpsycholoog

Werkt dat in de praktijk ook zo, dat je als ouder constateert van mijn kind is toch wel erg snel aangebrand. We merken dat het op school. De juf zegt ook dat het niet altijd fijn gaat. We gaan op zoek naar een massagetherapeut of zit er al een heel circuit aan vooraf. Stappen die ze genomen hebben. Hoe werkt dat.
Een beetje wisselend. Soms is het omdat een ouder zelf in de praktijk komt en dan ontdekt dat ik ook kinderen masseer waardoor er een lampje gaat branden en dat er gevraagd wordt kun je mijn kind dan ook masseren.

Er zijn ook wel mensen inderdaad die met een kind al best wel het een en ander geprobeerd hebben, daar ook wel baat bij hebben. Daarnaast ook nog de afspraak maken omdat het kind bijvoorbeeld bij een psycholoog loopt, dus wordt gesproken maar, maar dat lijfelijke stuk is er dan niet. Dan kan massagetherapie een mooie aanvulling zijn.

Als we het hebben over kinderen, welke leeftijd hebben we het dan over?
De jongste die ik ooit op de tafel heb gehad was vijf. Maar ik heb een paar maanden terug nog voor het eerst een jonge meid van zeventien gezien. Depressief, ontzettend veel spanning in haar lijf. Ik heb haar gevraagd als nul geen spanning is en tien is de meeste spanning hoeveel spanning ervaar je? Dat was acht. Ze ging stralend de deur uit want de spanning was naar nul. Dat was wel een gigantisch resultaat geboekt. Zo snel gebeurd ook niet altijd. Maar ze ging bijna dansend de deur uit zo blij voelde ze zich dat ze eindelijk ook weer eens kon voelen. Zo kan het ook.

Het kan van heel jong tot tot richting volwassen. En dan heb ik het nog niet eens over een babymassage, want dat is er natuurlijk ook nog.

Ja, want dat is op zich wel bekend. Als je zwanger bent dan krijg je al die magazines thuis, online zie je van alles en nog wat. Kom je dan een keer op het consultatiebureau dan ligt er wel een foldertje of zo. Zwangerschapsmassage in de fase daarvoor. Maar daarna is kindermassage veel minder bekend, toch?
Ja, mag meer aandacht krijgen. Soms ligt er toch een dekentje overheen. Zo van, kinderen hebben dat niet nodig. Of waarom zouden we dat doen? Terwijl het juist zo iets moois kan zijn.

Laten we er even van uitgaan dat het kinderen zijn in de basisschool leeftijd en de andere groep tieners of jongvolwassenen. Hoe masseer je een kind met ADHD dat hier vol onrust ’toink, toink, toink’ binnenkomt. Het is misschien wel spannend. Maar op een gegeven moment is het kind toch ook gewoon een kind dat eventjes plat op z’n rug moet liggen. Gedurende een half uurtje. Of werkt dat niet zo? Hoe werkt dat?
Op dat moment ben ik blij dat ik ooit de Pabo gedaan heb en dat ik die trukendoos open kan trekken.
Ik probeer te gaan waar waar het kind ook is. Er zijn kinderen die zijn heel verlegen en dan is het ’toink, toink, toink verhaal’ echt wel minder. Dan testen we even hoe hoog de tafel kan. Kan die nog hoger. Wil jij ‘m eens naar beneden doen. Ik laat ze dingen doen. Inmiddels ben ik er ook aan gewend dat kinderen halverwege de massage rustig omhoog komen om te zeggen ‘ik moet ff plassen’. Dan ga je eerst even plassen of ze willen bekijken wat ik nou aan het doen ben. Ze gaan echt rechtop zitten. Dat was in het begin even wennen want volwassenen doen dat niet. Die liggen en die liggen. Kinderen die doen waar ze zin in hebben.

Zoek nu die plek op je voeten zelf nog eens op

Het is wel een mooie vraag ‘Wat ben je dan eigenlijk kan doen?’ Daar zit dan meteen de link tussen ‘wat voelde ik eigenlijk en wat zie ik nu dat je doet’.
Ja, dat is top. Dus dat is mooi. Stel dat het een bepaalde greep op de voeten is. Eentje die ik ook nog weer kan laten zien en die een kind zelf later thuis kan gaan opzoeken. Dus dat laat ik na afloop ook nog even zien de vraag ‘Zoek het nog die plek op je voeten nu zelf nog eens op’. Want het is leuk dat je je bij mij geholpen voelt. Maar ik ben er niet altijd. Dus dat is ook wel de insteek. Ontdekken, wie ben je nou zelf en wat heb je zelf nodig omdat je vol raakt in je hoofd en wat kun je daaraan doen?

Dat maak je bewust onderdeel van de behandeling?
Ja, dat klopt. Maar ook naar ouders toe. Ouders er soms bij als kinderen het spannend vinden.

Vinden de kinderen het dan spannend?  Of de ouders?
Allebei wel. Is een mooie vraag. Kan allebei. Maar bedoeling is om dat langzaam af te bouwen. En soms gebeurt dat helemaal niet. Blijft een kind gewoon alleen bij mij. Dat is dan prima.
Maar dan kan je ook wel vertellen aan de ouders dat een kind bijvoorbeeld heeft aangegeven tijdens het masseren : ‘We gingen pas naar het bos. Daar had ik het zo fijn’. Om nog eens te benoemen dat een uitje naar het bos ook kan helpen om je hoofd leeg te maken en je energie kwijt te raken. Dat soort gesprekken zijn er ook. Maar de hoofdmoot ligt altijd bij het masseren.

Ouders zijn er in het begin soms bij en soms ook niet. Het is de bedoeling om dat langzaam af te bouwen.
Klopt.

Ik kan me heel goed voorstellen een kind zich echt totaal anders gedraagt wanneer papa of mama in de buurt is. Ze zitten hier op de stoel te wachten in een hoekje. Hoe werkt dat? Dat voel je. Dat zie je gebeuren onderling, die interactie…..
Ik zit daar even over na te denken. Ik denk dat ik daarom ook wel probeer te stimuleren om zo snel mogelijk af te bouwen.

Snappen ouders dat?
Ja, eigenlijk wel. Ouders gaan dan zelf even rondje wandelen. Of ze wonen in de buurt. Ze komen hun kind later weer ophalen of komen alleen hun kind brengen. Ik stuur een appje op het moment dat een kind hiervandaan vertrekt. Ik krijg een appje ‘Hij of zij is thuisgekomen’. Dat werkt ook heel goed en ook dat is goed voor het zelfvertrouwen van de kinderen. Dat is ook waar waar massage bij kinderen zeker positief aan bijdraagt. Dat je jezelf weer beter kunt voelen en helemaal kunt voelen. Je benen kunt voelen, je voeten kunt voelen. Dan ontstaat vanzelf ook meer zelfvertrouwen. Het is eigenlijk als de vergelijking met een boom. De stam de wortels, als die stevig staan kun je best wat hebben. Als de wind waait dan gaat de bovenkant heen en weer maar blijft de boom echt wel staan. En dat geldt voor mensen, voor kinderen ook. Als er goed contact is met je benen met je voeten, dan sta je echt stevig op de aarde. Dan kunnen kinderen echt een stootje hebben.

Zou je nou kunnen zeggen dat kinderen, omdat ze nog zo aan het begin van het leven staan, veel minder mee hebben gekregen van de wereld om zich heen dan wanneer je vijftig bent. Dat ze het bewustzijn van zichzelf makkelijker en sneller oppakken?
Kinderen staan nog meer open. Ik masseer kinderen ook altijd korter dan volwassenen want je komt veel sneller dieper. En anders zou ik ze ook overvoeren met prikkels van het masseren en dat is ook niet de bedoeling. De kinderen van nu zijn zijn gewend aan de snelle wereld dus dat is sowieso anders dan voor jou en mij.

Massage voor kind en ouder

Nog even over de ouders en de oefeningen en instructies die je meegeeft aan het kind. Geef je een dan een combinatie van instructies mee voor ouder én kind. Als je nou je kind knuffelt of aanraakt, probeer het eens op deze manier of wat langer, wat zachter. Of ben je daar niet mee bezig.
Meer in de zin van elkaar aanraken. Bijvoorbeeld dat een ouder de voeten van een kind aanraakt maar ook eens andersom. Naar een kind toe, probeer jij de voeten van je vader of moeder vasthouden te masseren wat voel je dan? Beide kanten op. Want dan kan je beide ervaren, dingen uitwisselen en wordt het aanraken ook meer gewoon.

Wanneer is massage bij kinderen geen goed idee?
Ik zou zeggen als een kind echt niet wil. Soms denken ouders of voelen ouders dat het een goed plan is. Maar als een kind compleet in de weerstand gaat, laat het dan voorlopig even zitten. Probeer het later nog eens aan te gaan in een gesprek. Want op het moment dat een kind hier binnenkomt en de hakken in het zand zet dan hoef ik ook niets te beginnen. Dat heeft geen zin. Dat zou voor mij het enige zijn om het niet te doen

En daarnaast, als een kind de griep heeft dan moet je niet willen masseren. Maar anders zeker wel.

Massage op school vind ik een mooie ontwikkeling

Massage op school? Aanraken op school, zeker op de basisschool is een onderwerp. Ik ken docenten, leerkrachten die dat bewust zo doen. Aanraken en elkaar masseren bewust inzetten op een moment dat de klas nog erg druk is. Dan kunnen we of gaan springen, wat leuk is, maar we kunnen elkaar ook aanraken. Jij doet het professioneel vanuit jouw vak. Hoe kijk je naar die ontwikkeling van het elkaar meer bewust aanraken en tijd inruimen om elkaar aan te raken?
Ik vind dat een mooi mooi streven. Zijn ook onderzoeken naar gedaan. Als je elkaar zo aanraakt, dan pest je elkaar dus niet want dat gaat niet samen. Je verbindt je met iemand. Zo iemand, een plagerij daar gelaten, die brand je niet af. Dus dat is een mooie mooie ontwikkeling. We zijn meer dan alleen ons hoofd. We hebben er een heel lijf aan vast zitten en dat mag vaker gevoeld worden. Het is de combinatie van lichaam en geest. Geef ze allebei de ruimte en aandacht.

Hoe is de samenwerking met de andere professionals in de zorg. Ik denk eerst even aan de huisarts of later aan de kinderpsycholoog, de kindercoach, de buitenschoolse opvang?
Ik heb zelf wel contact met een kindercoach en wij verwijzen naar elkaar als het kan. Ik laat het wel altijd bij de ouders liggen. Ik geef iets aan. Er is niks verplicht. De ouders mogen zelf bepalen of ze het wat vinden. Soms gaat een visitekaartje mee en belandt die nog op het dressoir om vervolgens pas een jaar later er weer af te komen. Want dan is pas het moment. Dat kan ook. Maar er is wat ontwikkeling. Maar dat staat echt in de kinderschoenen.

Dit is meer naar elkaar doorverwijzen.  Maar als behandeling als geheel.
De combinatie van, bedoel je? Zo heb ik hem nog niet weergegeven, zeg maar. Dat is zeker een mooi concept want dan pak je veel meer facetten. Mooi.

Ik vraag me af hoe dat in de praktijk werkt. Zeker als je het heel specifiek over een doelgroep van kinderen in de basisschoolleeftijd hebt. Omdat je dan weet of er op school wel of niet aandacht besteed wordt aan aanraken, elkaar wel of niet de rug masseren. Pestprotocollen, pestgedrag hoe men daarmee omgaat. Leerprestaties, hoe is een kind op school. En als je dan toch zo nu en dan de media moet geloven. De verkramptheid die we hebben als het gaat om het aanraken van het kind van iemand anders. Dan komt bij mij naar boven. Juist bij kinderen zou het fijn zijn als er een bepaalde structuur is, waar alles bij elkaar komt en toch op elkaar ingrijpt. In elk geval van elkaars bestaan af weet als het gaat om kinderen.
Zeker een prachtige aanvulling als je op die manier kan werken maar het is nog te klein voor nu echt.

Hoe zie je dan de komende vijf of tien jaar als het een specifiek massage bij kinderen betreft. Heb je daar zo je ideeën over?
Ik zie in ieder geval bij volwassenen dat het steeds normaler gaat worden. Ik hoop dat die trend zich doorzet richting kinderen zodat het duidelijker wordt dat ouders weten dat dat ook een optie is. Een jongetje dat vorig jaar aan zijn moeder vroeg kan: Kan je ergens naar toe als kind om je dan aan te laten raken, dat iemand mijn rug. Zo begon hij. En zijn moeder zei: ‘Ja ik weet wel wel waar je heen kan’. Dat was heel mooi hoe hij zelf ergens linken heeft gelegd. Hij is ook geweest. Lag te stralen op de bank. Hij vond het prachtig. Ja, dat zijn echt een de mooie dingen.

Tenenkapje! roept hij dan

 

Maar daarnaast ook, want dat is ook het leuke met kinderen, gebeuren er van die onverwachtse dingen. Ik heb een tijdje een jongen gemasseerd van vijf of zes jaar. Iedere verkoudheid, bijna iedere verkoudheid, eindigde in een opname in het ziekenhuis. Ik heb hem een tijdlang gemasseerd, bepaalde energiebanen gemasseerd zodat zijn weerstand weer kon aansterken. Hij was op dat moment er niet van af. Maar een ziekenhuisopname die had hij de eerste maanden niet meer. Dus dat was fantastisch. Maar op een gegeven moment zei hij ook: ‘Nou mag jij liggen. Nou ga ik jou masseren’. Dat is er uiteindelijk niet van gekomen, maar dat geeft wel aan hoe fijn hij het vond en de vertrouwensband die er was. En bij één greep van voetreflexmassage zei hij ‘wat doe je nou?’. Ik zeg dat heet een tenenkapje. En ik spreek af en toe zijn ouders nog en hij zegt het nog steeds. Dan gaat hij zijn ouders masseren. ‘Tenenkapje roept hij dan’. Hij is inmiddels bijna negen denk ik. Dus het heeft wel indruk gemaakt. Geweldig.

Zo te horen heeft het ook heel duidelijk meegenomen in zijn eigen leven. En haalt hij er uit wat er nog in zit en dat past hij zelf nog toe.
Dat is wat ik er zo mooi aan vind. Dat je iets mee kunt geven. Kinderen kunnen hun eigen handleiding leren ontdekken. Iets meer bladzijdes lezen van wie ben ik. Wat vind ik fijn? Wat heb ik nodig? En nogmaals wat ik in het begin zei, waarom zou je wachten tot je volwassen bent en flink tegen een muur aanloopt, als je als kind al dingen kunt leren, kunt meenemen.

Als je kinderen behandelt, wat krijg je dan terug van kinderen waaraan je ziet of merkt of hoort dat je op de goede weg bent. Dat ze het oppikken in plaats van dat ze gewoon liggen omdat papa of mama heeft gezegd “je gaat nu naar Miriam voor de behandeling”.
Tijdens het masseren vraag ik bijvoorbeeld als ik de linkerkant of rechterkant van een rug heb gemasseerd, hoe voelt het nu. Dan kan je beide kanten voelen. Dus de gemasseerde kant, de niet gemaskerde kant. Kinderen kunnen dan prima weergeven wat ze voelen. Het tintelt meer of dat stuk van mijn lijf lijkt veel groter te zijn. Dus daarin kun je merken wat gebeurt er. En ook achteraf als ze weer op de stoel zitten. Een kind heeft zich weer aangekleed om dan te vragen hoe is het nu met je. En dat in vergelijking met toen je binnenkwam. Dan weten ook kinderen van zeven, acht jaar prima aan te geven wat ze voelen. ‘Mijn hoofd voelde heel vol watten toen ik binnenkwam en dat is nu eigenlijk helemaal weg of bijna weg’. Kinderen kunnen dat echt wel. Het vraagt alleen soms een beetje stimuleren om ze dat weer te laten herontdekken.

Want dat is taal die ze niet gewoon zijn.
Nee, dat klopt.

Nog even over het jongetje dat binnenkwam vanwege het korte lontje. Dat vond de juf en de vonden de ouders ook. Wat hij er zelf van vindt geen idee. Maar kan je dan ook met zo’n jongetje die slag maken van dat wat hij voelt en ervaart misschien iets te maken heeft met het korte lontje.
Kinderen die kennen zichzelf echt wel. Deze jongen wist ook, dat korte lontje heb ik en ik vind dat lastig. Dus hebben we het ook over gehad. Dan komen ook de meest mooie antwoorden voorbij omdat ze allemaal wel dingen doorhebben. Op het moment dat zo’n jongen twee drie keer is geweest en je gaat daar nog eens over hebben, dan ontdekt hij ook wel dat hij rustiger is als hij hier geweest is. Dus dan hoeft dat korte lontje ook niet. Dan kan hij het ook op een rustiger manier zeggen. Dus daarin merk je vooruitgang. Overigens wel ook over gehad dat je het hebt over emoties en zo, dat boosheid er ook zeker mag zijn. Want soms merk je wel dat dat er niet mag zijn, maar dat het wel iets is wat gewoon gebeurt en dat hoort er ook bij. De manier waarop je je uit dat kun je over praten. Blij zijn dat vindt iedereen leuk en gezellig en dat mag allemaal, maar boos zijn hoort daar ook bij. Anders hou je het vast in je lijf en dat is ook niet de bedoeling.