Postnatale massage

Podcast tekstversie

Waarom is postnatale massage na de bevalling een goed idee?

Je luistert naar de massage podcast. Mijn naam is Erik Zoomers en in deze podcast ga ik op zoek naar antwoorden op de vraag: Waarom is massage een goed idee?
In deze aflevering; Massage postnatale massage. Ofwel, massage ná de bevalling.
Ik ben te gast bij Reintje van der Cingel. Zij is psycholoog, biodynamisch massagetherapeut en inmiddels zo’n 20 jaar werkzaam in de eigen praktijk voor massage en coaching.

Reintje, eerder spraken we elkaar al over massage tijdens de zwangerschap. Nu in deze podcast praten we over massage na de bevalling. Waarom is postnatale massage een goed idee?

Postnatale massage is een goed idee omdat de geboorte van een kindje best wel intensief is. Het is fysiek intensief. Het is mentaal intensief. Dus als je voor een massage komt, heb je vaak klachten. Wat ik heel veel zie zijn nek- en schouderklachten van al dat voeden en tillen. Vaak nog erger dan tijdens de zwangerschap. Dan is het gewoon heel fijn als dat kan verminderen door een massage. Als je net een kindje hebt, dan moet je heel goed zorgen voor het kindje. Je eigen behoeftes stel je dan vaak uit. Dan is het ook heel fijn als je een uurtje voor jezelf plant, waarin het even helemaal om jouw behoefte draait.

Als je de massage hebt ervaren en daardoor weer wat dichter bij jezelf bent en voelt dat er tijd en ruimte voor jou is geweest, dan is het eigenlijk een beetje hetzelfde als dat zuurstofmasker in het vliegtuig. Je zet altijd eerst dat zuurstofmasker bij jezelf op en dan pas bij het kind. Dus als jij opgeladen bent. Als jij dicht bij jezelf bent, dan is het ook makkelijker om weer voor je baby te zorgen.

Vooral bij zo’n eerste dan denk ik wel eens gun jezelf een massage na de bevalling

Is postnatale massage een logisch vervolg op de massages tijdens de zwangerschap. Hoort dat er heel erg bij elkaar of juist niet? Hoe zie jij dat.
Wat ik zie is dat mensen zich makkelijker een zwangerschapsmassage gunnen. Dat is het idee van, tijdens de zwangerschap mag je genieten en mag je jezelf zoiets cadeau geven. Terwijl ik eerlijk gezegd vaak vind dat vrouwen het nog beter kunnen gebruiken als ze eenmaal een kindje hebben, omdat dat gewoon nog veel intensiever is dan zwanger zijn. Tenzij je natuurlijk al een paar andere kinderen hebt rondlopen.

Vooral bij zo’n eerste dan denk ik wel eens gun jezelf dat. Wat ik vaak merk, is dat als mensen een baby hebben, ze vaak in vicieuze cirkels terechtkomen met een baby. Bijvoorbeeld als de baby niet goed slaapt dat ze daar dan heel erg mee bezig gaan. Hoe kan ik ervoor zorgen dat de baby slaapt, waardoor moeders stress ervaren. Door die stress maken ze continue stresshormonen aan. Als ze dan in bed liggen, kunnen ze van de adrenaline niet slapen.

Met massage help ik moeders dan om letterlijk uit die adrenaline cirkel te komen. Vervolgens begeleid ik ze daar ook bij. Wat doe je bijvoorbeeld als je kindje niet zo goed slaapt overdag of als je in een vicieuze cirkel bent gekomen met een huilbaby. Vaak is het ouders met een huilbaby willen dealen. Ze willen niet dat hun kindje huilt en dan hebben ze vaak beproefde methode inmiddels gevonden om het kindje te laten stoppen met huilen en lekker te laten slapen. Maar dat wordt ook bijna een controle, het kan alleen nog maar zo. Die methode loslaten vinden ze dan heel moeilijk. Daar worden de ouders dan letterlijk doodmoe van met soms een moment dat het te veel wordt. Dan probeer ik te kijken samen te kijken op welke manier je er voor je kindje kunt zijn en voor jezelf. Massages helpen dan om uit je adrenalinecirkel te komen maar ook door gesprek.

Dan geef ik het kindje aan iemand anders en dan valt die in slaap

Want je zou kunnen zeggen; het komt door die baby. Het hoort bij deze fase. Zolang dat niet over is, dan gaat het met mij ook niet, ga ik er niet beter op slapen. Maar toch zeg je dat er daadwerkelijk wel iets mogelijk is met een massage behandeling van vrouwen om dat te doorbreken. Wat is het effect dan? Wat is het effect op de baby?
Vrouwen hoor ik wel zeggen; dan loop ik met mijn kindje en die huilt. Dan geef ik het kindje aan iemand anders en dan valt die in slaap. Waardoor komt dat? Dat komt omdat jij op dat moment zo moe bent, dat je eigenlijk niet bij jezelf bent. Eigenlijk is je hele aandacht op die baby gericht. Maar de baby voelt jou niet. De baby voelt niet goed of die veilig is bij jou. Ben jij een anker voor je baby waar die zich aan kan vasthouden. Als jij niet bij jezelf bent, dan ben je geen anker voor je baby. Als dat het geval is dan help ik vrouwen om onder andere met ademhalingsoefeningen dichter bij zichzelf te komen. Als ze zich daardoor meer ontspannen, gaat de baby zich ontspannen en daar zit de ruimte. Een baby hebben blijft altijd heel erg vermoeiend en dat zal je altijd je slaap kosten. Maar de mate waarin, daar kun je wel naar kijken en dan kun je wel verbetering in aanbrengen.

Is dat de thematiek bij cliënten die bij jou komen als ze bevallen zijn dat ze eigenlijk het contact met zichzelf verloren zijn, omdat alle aandacht volledig gericht is op de baby?Ik denk dat dat absoluut een heel belangrijke thematiek is. Er is nog één ding, wat heel belangrijk is in deze tijd en dat is dat we onze baby’s niet meer willen laten huilen. Natuurlijk alle behoeftes van een baby moeten vervuld worden, maar een baby huilt om dingen te verwerken. Dat vergeten we vaak. Dat betekent dus niet dat je een baby gewoon maar in een hoekje moet laten huilen. Nee, als ie huilt, dan moet je d’r wel zijn, maar gewoon zijn. Je hoeft niet altijd te stoppen Tenminste als het verwerkingshuilen is. Als de baby honger heeft, dan moet ie gewoon de borst krijgen. Dat is iets wat ik zie in onze generatie.

Het moederschap is wel ingewikkelder geworden omdat we vroeger een maatschappij waren waar je de moederrol had. Dat was gewoon eigenlijk een beetje uitgetekend hoe je dat moesten doen. Je hoefde niet zoveel na te denken over hoe je het wilde doen. Het fijne van nu is is dat je je eigen keuzes daarin wil maken, en daar ben ik ook alleszins voor. Maar dat betekent ook dat je keuzes moet maken. Maar we hebben vaak heel weinig voorbeelden gezien in onze omgeving. Mijn moeder bijvoorbeeld, die kookt altijd heel gezond. En hoewel ik haar helemaal niet hielp met koken, heb ik daar toch heel veel onbewust opgestoken. Dat geldt hetzelfde met baby’s. In die structuren van vroeger met rust, reinheid en regelmaat, daar zat ook wijsheid in.

Wat ik vaak merk, is dat die intrinsieke wijsheid die zat in ‘vroeger’ dat we daar niet meer zo veel over weten. Dat nu het idee leeft als je een kindje krijgt, dan je het dan ook gewoon meteen moet weten. Maar ja, in opvoeden zit gewoon ook echt kennis. Kennis die je gewoon op moet doen. Daar is niks mysterieus aan. Het is ook niet moeilijk. Maar je moet het wel leren. Dat vind ik soms wel apart. We doen voor alles een opleiding, een cursus en dat soort dingen. Maar ja, baby’s, die moeten we maar meteen snappen. Ik merk dat vrouwen vaak heel veel eisen aan zichzelf stellen en weinig ruimte aan zichzelf geven. Het besef dat het ook gewoon trial-and-error is. Gewoon proberen, werkt dit wel? Werkt dit niet? Dan moeten we wat anders proberen. Ja, en ondertussen is dat niet altijd fijn voor je baby, maar dat is het leven.

En die dwang om meteen vanaf het allereerste moment de goede moeder te willen zijn, die voel jij hier op tafel dan. Hoe uit zich dat?
Hoe uit zich dat tijdens de massage en wat ik merk in het lichaam? Ja, toch met name in het ademhalen. Dat dat hoog zit. En ik merk het aan de spierspanning. Ik merk het aan de vochthuishouding soms van het vast vasthouden. Door te masseren maak ik dat ook los en krijgen vrouwen daar soms inzicht in hoe ze daarmee bezig zijn. En het helpt ook gewoon letterlijk om te ontspannen en minder stress te hebben, waardoor je gewoon beter slaapt. Waardoor je het gewoon allemaal beter aan kunt.

Jonge vaders krijgen te weinig een rol en de ruimte om met de pasgeboren baby om te gaan zoals zij dat willen

In het begin van deze podcast zei je dat massage tijdens de zwangerschap gebruikelijker is, populairder is en misschien een trend. Maar dat je eigenlijk ervaart of vindt dat het na de bevalling wel nog meer nodig is. Hoe is dat met de vaders waar zitten die in dit verhaal?
Dat is een hele goede vraag Erik, want ik denk dat vaders een heel erg belangrijk een rol hebben en dat vaders eigenlijk te weinig een rol krijgen. Ik heb een aantal vaders gehad en waar ze vaak over klagen is dat hun vrouw hen niet genoeg ruimte geeft om het wiel uit te vinden met hun baby. En zij willen het gewoon anders doen, omdat ze anders zijn. En vrouwen die willen heel graag dat hun baby altijd gelukkig is. Zij zijn vaak door het voeden en door de zwangerschapsverlof veel meer uren met de baby en hebben ze een soort van wiel uitgevonden van wat bij hun baby werkt en dan willen ze graag dat de vader dat ook zo doet. Het is alleen niet hoe vaders het willen doen. Daar zie ik vaak conflicten over ontstaan. Daar heb ik een aantal vaders bij begeleid. Hoe kunnen zij zorgen dat zij hun ruimte krijgen die ze verdienen in het vaderschap? En daar heeft natuurlijk de baby het meeste baat bij. Ook al kan dat betekenen dat op de korte termijn de baby meer ongemak heeft, op de lange termijn zorgt dat natuurlijk voor veel meer binding tussen tussen kind en de vader.

Behandel je vader dan vanuit jouw psychologie-achtergrond of vanuit de massagetherapie?
Alle twee, maar ik denk iets meer vanuit vanuit de psychologie. Ik merk wel dat als ik vaders masseer dat ze dan wel weer voelen hoe ontspanning voelt. Dat ze vaak ook herinneringen ervaren vanuit de jeugd en daardoor weer een soort connectie kunnen maken met hun kind. Dat ervaar ik wel regelmatig met vaders. Maar heel veel vaders denken met massage wel heel erg functioneel en leggen niet zo’n link tussen hoe ik aangeraakt ben als baby en hoe ik mijn baby nu aanraak. Dat bewustzijn is er wel iets meer bij vrouwen zou ik zeggen.

Of hoe voelt het als ik aangeraakt word en ik nu mijn baby aanraak? Als we het daar toch over hebben, het aanraken van je baby? Wat zegt dat over het aanraken van jezelf? Hoe belangrijk is het voor jezelf dat je je baby bewust aanraakt?
Als je bewust aanraakt en als je op dat moment ook bij jezelf bent, die combinatie maakt dat je allerlei hormonen aanmaakt waardoor je meer binding krijgt met je baby. Als je in stress bent dat je heel erg op de buitenwereld gericht en dan worden eigenlijk de hormonen die binding stimuleren gestopt omdat je het moeten redden in die buitenwereld. Daarom is massage ook zo belangrijk en ontspanning zo belangrijk voor moeders en vaders die een baby hebben omdat als je meer ontspannen bent en meer met jezelf kun je je meer hechten aan je baby. Dat komt omdat je dan gewoon meer ruimte ervaart en je lichaam letterlijk die hormonen aanmaakt die je nodig hebt om die binding aan te gaan.

Het knuffelhormoon.
Oxytocine, serotonine. Hetzelfde wat vrijkomt met borstvoeding. Ik was er af en toe ook helemaal high van.
Jij zelf was high van de oxytocine?
Ja.

Tijdens de zwangerschap is er enorm veel aandacht voor moeder en een kind. Na de zwangerschap zijn er vooral veel controles van het kind. Waar zit de aandacht voor de moeder binnen de zorg en werk jij daarin ook samen met andere zorgprofessionals?
Soms, maar ik moet eerlijk zeggen dat het ook best wel baby gerelateerd is. Bijvoorbeeld osteopathie of craniosacraal voor baby’s met KISS-syndroom of als ze op een andere manier een zware bevalling hebben gehad kan dat vaak heel erg helpen. En dat helpt natuurlijk indirect de moeder. Want als de baby minder huilt, dan komt de moeder ook meer tot rust en kan ze meer genieten van de baby. Dus in die zin is het een hulp. Het is wel mijn wens eigenlijk om een cursus te geven voor moeders na de zwangerschap. Eigenlijk om deze reden. Welke ondersteuning kunnen moeders nou gebruiken als eenmaal dat kind er is.

Behandel je ook, dames met een postnatale depressie?
Ik behandel soms de dames met postnatale depressie, maar eigenlijk alleen als ze daarbij ook andere ondersteuning nog hebben. Vaak in de vorm van de POP-poli die aan ziekenhuizen verbonden is waar ze onder controle staan van psychiaters en vaak ook medicatie krijgen. Sommige vrouwen vinden dat het dan ook fijn om ook gemasseerd te worden om gewoon dichter te komen bij hun lichaam en ontspanning te voelen in een zware tijd. En ook ondersteuning te vinden in ‘ik ben depressief’. Vaak voelen vrouwen zich daar heel erg schuldig over, omdat ze voelen dat ze er niet genoeg voor een kindje kunnen zijn. Daarin kan ik ze ook heel concreet ondersteunen.

Dus eigenlijk alle psychiatrische beelden kan ik erbij doen als vrouwen ook bij de psychiater ondersteuning voelen. Maar alle andere soorten dingen die mensen tegengekomen als ze een kindje hebben gekregen, daarvoor kunnen ze wel bij me komen. Ik denk bijvoorbeeld aan een cliënte die bij me kwam toen ze zes maanden zwanger was. Toen moest ze naar het ziekenhuis, want het ging niet goed met haar kindje. Ze moest daar twee weken plat liggen, waarbij het steeds heel erg de vraag was of de baby het zou overleven. Toen moest het kind echt gehaald worden, want anders dan zou het het zeker niet redden, en moest vervolgens nog vier maanden lang in het ziekenhuis blijven. Dat was echt een heel zwaar proces voor haar en langzamerhand ging het eigenlijk steeds beter.

Ik moet iets voor mezelf

Toen werd het kindje één jaar en was het een groot feest voor iedereen. Het kind was nu echt helemaal gezond. Daarna ging het opeens bergafwaarts met haar. Ze kon niet meer stoppen met huilen en ze merkte dat ze er vooral geweest was voor haar kind, dat ze er helemaal voor ging, maar dat ze het niet verwerkt had. Ze had duidelijk het gevoel ‘Ik moet iets voor mezelf’. Zij kwam bij mij haar verhaal vertellen. En wat soms het voordeel is van iemand die niet in jouw omgeving is, is dat ze bijvoorbeeld bij mij haar schuldgevoelens kwijt kon. Schuldgevoelens die je misschien niet zo makkelijk zegt tegen je omgeving. Ze had bijvoorbeeld al helemaal begrafenis voorbereid en ze had zelfs een kaartje voorbereid. Daar voelde zich schuldig over want haar kindje is uiteindelijk gezond. En ook dat mensen in haar omgeving iet hebben van: ‘Wat is er nou? Je kindje is toch gezond? Waarom ben je nu opeens zo down? Je hebt het toch allemaal goed gedaan?’.

Maar ja, ze had dus de verwerking overgeslagen. Bij haar hielp de massage ook echt heel goed dat ze een goed inzicht kreeg en ook heel goed kon verwerken door het masseren. Als ik haar aanraakte, dan kwamen er vaak dingen bij haar boven. Zo kan ik me herinneren dat de eerste keer, echt al de eerste keer dat ik masseerde, dat ze opeens zei: ‘Nou zeg: ik bén gewoon een sterke vrouw, iedereen die zegt het, maar nu voel ik het. Nu voel ik het echt van binnen’. En ik zag echt toen ze van de massagetafel afkwam dat ze veel meer kleur op de gezicht had en dat ze ja veel beter in d’r vel zat. Ik heb haar een tijdje begeleid. En op een gegeven moment was het ook tijdens de massage dat ze ontdekte ja, nu ben ik klaar bij jou, dit is de laatste sessie. Hierna kan ik naar huis en heb ik het gewoon voldoende verwerkt. Ze voelde dat ze nog één ritueel wilde doen. Dat had al een beetje in haar hoofd gehad, maar nu voelde ze ja, is precies wat ik moet doen en dan is het verhaal klaar. En ook nu stapte ze van de tafel af echt met big smile en vol levensenergie en kon ze een gewoon leven gaan leiden met haar gezonde kindje. Ik heb daarna haar zus toevallig nog ook op de tafel gehad, dus ik heb ook gehoord dat het ook echt klaar was voor haar toen.

Dat lijkt me dan weer heel fijn om te horen.
Dat klopt.
Reintje dank je wel voor dit gesprek.
Graag gedaan.